واکاوی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران جنگ

مقاله حاضر در پی آن است تا با توجه به مبانی فکری حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ایران، تصمیمات عرصه سیاست خارجی ایران در سال‏های جنگ تحمیلی را بازشناسی کند. بدون بررسی زمینه‏ها و عوامل موثر بر اتخاذ تصمیم‏های دوره جنگ، پرداختن به دلایل سیاست‏های اتخاذ شده در زمینه سیاست خارجی امکان پذیر نیست. با بهره‏گیری از نظریه تصمیم‏گیری و روش توصیفی - تبیینی، مدعای اصلی مقاله حاضر این است که ساختار منحصر به فرد در تصمیم‏سازی سیاست خارجی ایران در آن مقطع زمانی وجود داشت که عدم توافق مشخص بر سر انتخاب یک مبنای فکری واحد در عرصه سیاست خارجی (آرمان گرایی یا واقع گرایی) از مشخصات بارز آن بوده و خروجی یکدست و هماهنگی در اتخاذ تصمیمات مشاهده نمی‏شد. سیاست‏ها به صورت مقطعی و کوتاه مدت بوده و گرچه انتخاب سیاست‏های واقع‏گرایانه نیز از سوی مسئولین در مقاطعی وجود داشته ولی سیاست‏های آرمان گرایانه متاثر از فضای انقلاب اسلامی و تداوم دشمنی‏های قدرت‏های بزرگ با ایران انقلابی، کماکان از مشخصات اصلی سیاست خارجی ایران در این دوره بود.